Postoji veliki broj nagađanja o tačnom poreklu testenina, između ostalog i nezaobilaznih špageta. Jedna od takvih priča jeste i priča o Marku Polu koji je navodno nakon dugogodišnjeg putovanja doneo pastu iz Kine u Italiju. Dugo se verovalo da je čuveni pustolov bio očaran umećem kineskih majstora koji su pravili rezanca od pirinča. Ipak, ovo verovanje po kojem je on u Aziji stekao veštinu pravljenja rezanaca i koju je kasnije preneo prvim majstorima u Italiji, već odavno je napušteno. Postoje priče po kojima su upravo Grci prvi napravili testeninu. Oni su po mišljenju grupe istoričara pre par hiljada godina pravili kolač od vode i brašna koji je bio vrlo male debljine i koji se sekao uzdužno na tanke komade što je predstavljalo neku vrstu preteča paste. Ovaj recept za testo je po verovanju nakon nekog vremena došao do Italije. Dugo je označavano pod nazivom laganum, a od te reči nakon dugog vremenskog perioda nastao je naziv jednog od najukusnijih jela italijanske kuhinje – lazanja.
Sa druge strane najveći broj istraživača tvrdi da italijani treba da se zahvale Arapima, barem kada su dugi rezanci u obliku današnjih špageta u pitanju. Po njima, prve izdužene i tanke rezance koji se lako i brzo kuvaju u vodi doneli su arapski osvajači. Ovaj proizvod od testa bio je suv i zbog toga veoma otporan na buđ i kvarenje u toku dugih osvajačkih pohoda. Nakon nekog perioda od dolaska arapskih osvajača na Siciliju Palermo je postao arapska kolonija koja je bila veoma poznata po testenini u obliku dugih rezanaca. U to vreme špagete su se jele bez ikakvih dodataka.
Za ukus većine današnjih jela sa pastom odgovoran je italijanski kuvar Bonvičino koji je osmislio veliki broj soseva. Ipak za najpopularniji od svih soseva Italijani nisu imali glavni sastojak sve dok španski osvajači nisu sa Američkog kontinenta u Italiju doneli najvažniju biljku u istoriji špageta – paradajz. Prvi pisani recept za pastu u paradajz sosu, potiče iz 1848. godine.
Paradajz sos
Nakon termičke obrade većine biljnih i životinjskih vrsta, one gube svoju nutritivnu vrednost. Ipak, termički obrađeni proizvodi od paradajza kao što su sok od paradajza, pasta ili pelat od paradajza sadrže veću hranljivu vrednost od sirovog i termički netretiranog paradajza. Dokazano je da pri povišenoj temperaturi dolazi do oštećenja i pucanja ćelijske membrane ploda paradajza nakon čega dolazi do oslobađanja velikog broja hranljivih materija između ostalog i likopena koji je poseduje niz pozitivnih efekata na zdravlje. Zahvaljujući velikom broju aktivnih jedinjenja u paradajz sosu on ima karakterističan miris i ukus koji je zbog toga nezaobilazan sastojak italijanskih specijaliteta.
Uticaj likopena na zdravlje
Likopen je fitonutrijent koji pripada grupi karotenoida i sadrži snažna antioksidativna svojstva. Predstavlja pigment koji paradajzu daje crvenu boju. Pokazano je da likopen utiče na zdravlje srca, štiti od opekotina i sprečava nastanak oštećenja uzrokovana štetnim efektom slobodnih radikala. Određene studije su pokazale da smanjuje ukupni i loš (LDL) holesterol, utiče na očuvanje kostiju. Takodje pokazano je i da ima blago analgetičko dejstvo, pa može smanjiti bol,
Nezavisno od nabrojanih priča, danas se Italija smatra za zemlju sa najboljim specijalitetima od testa.Bilo da su u pitanju pice, lazanje, špagete, makarone ili nešto slično italijanski kuvari se smatraju najcenjenijim u svetu.